Hoofstuk 8

 

  1. Inleiding 
  2. Die pad na Nederlands: Oud-Nederlands en Middelnederlands

Van Bree 2014b. Leerboek voor de Historische Grammatica van het Nederlands: Deel 1 – Gotische grammatica. Inleiding. Klankleer. (Hoofstuk 13.)

Van den Toorn e.a. (reds.) 1997. Geschiedenis van de Nederlandse Taal. (Hoofstukke 3 en 4.)

Vandeputte 1991. Nederlands: het verhaal van een taal. 

Van der Horst, H. 2005. Nederland, de vaderlandse geschiedenis van prehistorie tot nu.

Van der Horst & Marschall 1989. Korte Geschiedenis van de Nederlandse taal. 

Van der Horst & Van der Horst 1999. Geschiedenis van het Nederlands in de twintigste eeuw. 

Van der Horst, J.M. 2000. Korte geschiedenis van de Nederlandse taal. 

Van der Horst, J.M. 2008a. Het einde van de standaardtaal. Een wisseling van Europese taalcultuur.

Van der Sijs 2005. De geschiedenis van het Nederlands in een notendop. 

Van der Sijs 2006. Calendarium van de Nederlandse taal: de geschiedenis van het Nederlands in jaartallen. 

Van der Sijs e.a. (reds.) 2006. Wat iedereen van Nederlands moet weten en waarom. 

Van Oostendorp 2012a. Taalverloedering. (Beskikbaar op CD.)

Wielenga 2012. Geschiedenis van Nederland. Van de Opstand tot heden.

 

Donaldson 1983. Dutch. A linguistic history of Holland and Belgium. (Hoofstuk 10, bl. 93-98.) 

Van der Horst, J.M. 1997. A Brief History of the Dutch Language, bl. 163-166. 

 

Stegeman 2014. Handbuch Niederländisch: Sprache und Sprachkultur von den Anfängen bis 1800. (Hoofstukke 3-5.)

Vekemann & Ecke. 1993. Geschichte der niederländischen Sprache.

De Vaan, M. 2017. The Dawn of Dutch. Language contact in the Western Low Countries before 1200. Amsterdam: John Benjamins.

 

Van Loo, B. 2-19. De Bourgondiërs. Aartsvaders van de Lage Landen. Amsterdam: De Bezige Bij.

 

Internetskakels

 

Wikipedia 2013 (40). Geschiedenis van het Nederlands.

DBNG – Digitale Bibliografie Nederlandse Geschiedenis.Web: http://www.dbng.nl   

 

  1. Die tydperk van Oud–Nederlands (400-1150 n.C.)

 

“Het Oudnederlands is de oudste fase van de Nederlandse taal en werd gesproken van de zevende eeuw (ca. 600) tot en met de tweede helft van de twaalfde eeuw (ca. 1150).”” –  https://treasuresofdutch.com/inleidingtothetoudnederlands/

 

Bron: https://treasuresofdutch.com/inleidingtothetoudnederlands/

 

    1. Ontwikkelingfases van ʼn taal

 

Conradie, C.J. 1986. Taalgeskiedenis. (Hoofstuk 6.)

Raidt 1991a. Afrikaans en sy Europese Verlede. (Hoofstuk 3, bl. 18-27.) 

Van der Merwe, H.J.J.M. 1974. Die oerwortels van Afrikaans, bl. 29-33

 

Bloemhoff & Streekstra 2015. Basisboek Historische Taalkunde van het Nederlands. (Hoofstuk 2.)  

De Vooys 1949 (4de uitg.). Geschiedenis van de Nederlandse taal in hoofdtrekken geschetst. 

De Vooys 1975. Geschiedenis van de Nederlandse Taal. (Hoofstuk I, bl. 15-31.)

De Vries e.a. 1993. Het verhaal van een taal. Negen eeuwen Nederlands. 

Helle e.a.2014. Hollanders van de Gouden Eeuw.

Janssens & Marynissen 2005. Het Nederlands vroeger en nu.

Lecoutere & Grootaers 1948. Inleiding tot de Taalkunde en tot de Geschiedenis van het Nederlandsch, bl.310-321, 396-402.

Louwen 2007. Het oudste Nederlands: Nederlands? Over het karakter van Oudnederlands, bl. 35-36.

Mooijaart & Van der Wal 2011. Nederlands van Middeleeuwen tot Gouden Eeuw, bl. 13-15.

Quak & Van der Horst 2002. Inleiding Oudnederlands. 

Vandeputte 1991. Nederlands: het verhaal van een taal. 

Van der Horst, H. 2005. Nederland, de vaderlandse geschiedenis van prehistorie tot nu.

Van der Horst & Marschall 1989. Korte Geschiedenis van de Nederlandse taal. 

Van der Sijs 2005. De geschiedenis van het Nederlands in een notendop. 

Van der Sijs 2006. Calendarium van de Nederlandse taal: de geschiedenis van het Nederlands in jaartallen. 

Van der Sijs & Verhoef 2004. Taal als mensenwerk. Het ontstaan van het ABN.

Van der Sijs e.a. (reds.) 2006. Wat iedereen van Nederlands moet weten en waarom. 

Van Loey & Schönfeld 1954. Schönfeld’s Historische Grammatica van het Nederlands, bl. xxxiii-xlii.

Verdam 1923. Uit de Geschiedenis der Nederlandsche Taal. (Hoofstuk IV, bl. 44-54.)

Wielenga 2012. Geschiedenis van Nederland. Van de Opstand tot heden.

 

Donaldson 1983. Dutch. A linguistic history of Holland and Belgium. (Hoofstuk 10, bl. 93-98.) 

Schrijver 2014. Language Contact and the Origins of the Germanic Languages. 

Van der Horst, J.M. 1997. A Brief History of the Dutch Language, bl. 163-165. 

 

Stegeman 2014. Handbuch Niederländisch: Sprache und Sprachkultur von den Anfängen bis 1800. (Hoofstuk 3, bl. 67-129.)

 

De Vaan, M. 2017. The Dawn of Dutch. Language contact in the Western Low Countries before 1200. Amsterdam: John Benjamins.

 

Internetskakels

 

Wikipedia 2013 (36). Oudnederlands.

 

“Schatten van het Nederlands: Inleiding tot het Oudnederlands” –  https://treasuresofdutch.com/inleidingtothetoudnederlands/

 

Op die internet is daar baie addisionele bronne beskikbaar. Vergelyk in hierdie verband byvoorbeeld die Neon-projek oor die “Structuur en geschiedenis van het Nederlands. Een inleiding tot de taalkunde van het Nederlands” – http://neon.niederlandistik.fu-berlin.de/nl/nedling/taalgeschiedenis

Ook

 

    1. Die bevolking

 

Blok, P.J. 1891. De invloed van naburige volkeren op de ontwikkeling der Nederlandsche maatschappij, bl. 155-189.

De Vooys 1949 (4de uitg.). Geschiedenis van de Nederlandse taal in hoofdtrekken geschetst. 

De Vooys 1975. Geschiedenis van de Nederlandse Taal. 

De Vries e.a. 1993. Het verhaal van een taal. Negen eeuwen Nederlands.  

Janssens & Marynissen 2005. Het Nederlands vroeger en nu.

Mulder e.a. 2011. Geschiedenis van Nederland. Van prehistorie tot heden. (Hoofstukke 3 en 4.)

Quak & Van der Horst 2002. Inleiding Oudnederlands. 

Van der Horst, H. 2005. Nederland, de vaderlandse geschiedenis van prehistorie tot nu.

Van der Horst & Marschall 1989. Korte Geschiedenis van de Nederlandse taal. 

Van der Sijs 2006. Calendarium van de Nederlandse taal: de geschiedenis van het Nederlands in jaartallen.

Van Loey & Schönfeld 1954. Schönfeld’s Historische Grammatica van het Nederlands, bl. xxiii-xxxii.

Verdam 1923. Uit de Geschiedenis der Nederlandsche Taal.

 

Green, D.H. 1998. Language and History in the Early Germanic World.

Gregory of Tours & Thorpe 1976. A History of the Franks.

Lockwood 1976. An informal history of the German language, with chapters on Dutch and Afrikaans, Frisian and Jiddish, bl. 182-189.

Peersman e.a. (eds.) 2015. Present and Future of a Language Border. Germanic-Romantic Encounters in the Low Countries.

 

Internetskakels

 

Wikipedia 2013d. Nederfrankies. 

Wikipedia 2013 (36). Oudnederlands.

 

    1. Die oudste Nederfrankiese tekste

 

“Onze kennis van het Oudnederlands komt voort uit de bestudering van taalmateriaal dat uit verschillende bronnen afkomstig is. U kunt dan denken aan:

  • Duizenden losse Nederlandse woordjes in Latijnse handschriften, vaak opgetekend in verklarende woordenlijsten. Dit soort losse woordjes worden glossen genoemd.
  • Taalkundige analyse van Oudnederlandse plaatsnamen en persoonsnamen in oude oorkonden.
  • Taalreconstructie vanuit Franse leenwoorden en de latere Middelnederlandse dialecten.

overzicht van Oudnederlandse teksten

 

Algemene tekste

 

Aalbrecht 2013. Taal voor in bed, op het toilet of in bad, bl. 49-54.

Bloemhoff & Streekstra 2015. Basisboek Historische Taalkunde van het Nederlands, bl. 69-70. 

Daniëls, W. 2005. Spraakmakend Nederlands, bl. 21-25.

De Vooys 1973. Geschiedenis van de Nederlandse taal, bl. 23-29.

Goossens, J. 1982. Oudnederlandse en vroegmiddelnederlandse letterkunde, bl. 241-272.

Louwen 2007. Het oudste Nederlands: Nederlands? Over het karakter van Oudnederlands, bl. 35-37.

Roks 2011. Oude schrift in Limburg. Les- & oefenboek voor het leren lezen van oude handschriften. (Tekste van 1294 – 19de eeu.)

Te Winkel 1901. Geschiedenis der Nederlandse taal, bl. 203-205.

Van Bree 1990. Historische grammatica van het Nederlands.

Van Bree 2014b. Leerboek voor de Historische Grammatica van het Nederlands: Deel 1 – Gotische grammatica. Inleiding. Klankleer. (Hoofstuk 13.)

Van den Toorn e.a. (reds.) 1997. Geschiedenis van het Nederlands, bl. 41-42.

Van Oostrom 2006.Stemmen op schrift. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur vanaf het begin tot 1300. 

Verdam 1923. Uit de geschiedenis der Nederlandse taal, bl. 41-51.

 

Internetskakels

 

Wikipedia 2013 (36). Oudnederlands.

Wikipedia 2013 (37). Middelnederlands.

 

Ook die aanlyn oorsig oor die geskiedenis van Nederlands www.literatuurgeschiedenis.nl/   

DBNL – Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren: http://www.dbnl.org/ 

  • Wachtendonckse psalmfragmente

 

“Belangrijker voor onze kennis van het Oudnederlands zijn de Wachtendonckse Psalmen, een Oudnederlandse psalmenvertaling die in de negende of tiende eeuw tussen de Latijnse regels van een psalter in is geschreven. Deze Psalmenvertaling is waarschijnlijk 150 tot 200 jaar ouder dan het hebban olla vogala-gedichtje! Het handschrift met deze Nederlandse psalmenvertaling is jammer genoeg niet bewaard gebleven. We kennen de tekst alleen doordat geleerden zoals Justus Lipsius hem in de zestiende eeuw hebben gekopieerd.

Wachtendonckse Psalmen in de brieven van Lipsius

“Got thu uueist unuuiti mine, in misdadi mina fan thi ne sint beholona”

(Psalm 68, 6)

“God, jij kent mijn dwaasheid en mijn misdaden zijn voor jou niet verborgen”

(https://treasuresofdutch.com/inleidingtothetoudnederlands/)

 

Cowan 1953. Oudoostnederfrankisch of oostelijk Oudnederlands? Bl. 161-182.

Cowan 1957a. Opmerkingen over Oudnederfrankische structurele grammatica, bl. 161-180.

Cowan 1959. De lokalisering van het Oudnederfrankisch der psalmfragmenten, bl. 1-17. 

De Grauwe 1982. Anglosaxonismen in de Oudnederlandse psalmen. 

 

Kyes (ed.) 1969. The Old Low Franconian Psalms and Glosses. 

 

Internetskakel

 

Wikipedia 2013 (31). Wachtendonckse Psalmen

  • Hebban olla vogala

 

“Het beroemdste Oudnederlandse tekstmonument is natuurlijk de Rochester Probatio Pennae, ook wel bekend als het hebban olla vogala-gedichtje. Maar dit is eigenlijk één van de jongste en minst belangrijke Oudnederlandse teksten en bovendien ontzettend kort! Het gedichtje werd pas aan het einde van de elfde eeuw als pennenproef (in het Latijn probatio pennae) in Engeland opgeschreven.

Sommige wetenschappers hebben daarom betoogd dat het zinnetje daarom ook Oudengels kan zijn. Toch lijkt de basis van het hebban olla vogala-gedichtje wel degelijk Oudnederlands.

schutblad met hebban olla vogala

“hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu uuat unbidan uue nu”

“hebben alle vogels nesten begonnen, behalve (het ne zij) jij en ik? Waar wachten we op?” (https://treasuresofdutch.com/inleidingtothetoudnederlands/)

Caron 1954b. Quid expectamus nunc? Bl. 62-67.

Caspers 2010. Hebban olla vogala nestas hagunnan, hinase Anna ende Joachin, bl. 337-346.

Daniëls, W. 2005. Spraakmakend Nederlands, bl. 23-24.

De Grauwe 2004. Zijn olla vogala Vlaams, of zit de Nederlandse filologie met koekoesei in (haar) nest(en)?, bl. 44-56.

Goossens, J. 1976. Tesi samanunga was edele unde scona, bl. 137-148.

Kettenis & Meijer 1980. Veel trammelant om een klein zinnetje, bl. 9-25.

Kwakkel 2005. Hebban olla vogala in historisch perspectief, bl. 1-24. (Goeie oorsig oor problematiek van die teks.)

Quak 2006. Het oudste Nederlands, bl. 191-201.

Sanders, E. 1998. De oudste Nederlandse zin.

Schönfeld, M. 1933. Een Oudnederlandse zin uit de elfde eeuw, bl. 1-9. 

Sisam, K. 1933. MSS. Bodley 340 and 342: AElfric’s Catholic Homilies, bl. 1-12.

Van Oostrom 2006.Stemmen op schrift. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur vanaf het begin tot 1300. 

 

Louwen 2009. Zur Lesart und Hybridität der altniederlandischen Federprobe, b. 61-86.

 

Internetskakel

 

Wikipedia 2013 (32). Hebban olla vogala. 

  • Daar is ’n toepassing (‘toep’, “app”) ontwikkel vir hierdie teks. Dit gee ’n aanduiding van hoe Nederlands in die Middeleeue kon geklink het. Die toep is gratis beskikbaar vir Android-apparaat en dit kan ook op die webblad www.vogala.org afgelaai word. Volgens die blog Neder-L van 16 Maart 2014 bevat die toep “ruim dertig fragmenten van ‘Hebban olla vogala nestas hagunnan’ via Van den vos Reynaerde, Bijbelteksten, liederen (bijvoorbeeld over de moord op Floris V) tot aan een mystiek visioen van Hadewijch. ‘Vogala’ zal geregeld verrijkt worden met nieuwe teksten en opnames.” In die loop van 2014 sal uitbreiding plaasvind. Dan word “onder meer fragmenten toegevoegd uit beroemde ridderromans, teksten over bestuur en beleid (gelezen door Paul Schnabel), over recepten en tafelmanieren (door Louise Fresco) en liederen van de Moderne Devotie.”

 

Ook die aanlyn oorsig oor die geskiedenis van Nederlands www.literatuurgeschiedenis.nl/

DBNL – Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren: http://www.dbnl.org/ 

 

    1. Kenmerke van oud-Nederfrankies

 

Aalbrecht 2013. Taal voor in bed, op het toilet of in bad, bl. 50-52.

Louwen 2007. Het oudste Nederlands: Nederlands? Over het karakter van Oudnederlands, bl. 35-37.

Van den Toorn e.a. (reds.) 1997. Geschiedenis van de Nederlandse taal. (Hoofstuk 2, bl. 42-68.)

Van Loey & Schönfeld 1954. Schönfeld’s Historische Grammatica van het Nederlands, bl. xxxii-xxxvii.

 

Internetskakel

 

Wikipedia 2013 (36). Oudnederlands.

 

    1. Die invloed van vreemde tale op Oud-Nederlands

 

      1. Kerklike terme

 

      1. Wêreldlike terme

 

De Vooys 1975. Geschiedenis van de Nederlandse taal, bl. 23-29.

Te Winkel 1901. Geschiedenis der Nederlandse taal, bl. 203-205.

Van Bree 1990. Historische grammatica van het Nederlands.

Van der Wal & Van Bree 2008. Geschiedenis van het Nederlands. (Hoofstuk 6, bl. 168-178.)

Verdam 1923. Uit de geschiedenis der Nederlandse taal, bl. 41-51.

 

Weijnen 1978. Outlines for an interlingual European dialectology.

 

Romeinse invloed op plekname in Nederland 

 

Kerkhof 2014. Romaans aan de Rijn: enkele Romeinse plaatsnamen in Nederlands.

Schrijver 2014. Language Contact and the Origins of the Germanic Languages. 

 

Internetskakels

 

Wikipedia 2013 (36). Oudnederlands.

 

Oudnederlandse Woordeboek – http://onw.inl.nl of http://inl.nl.onw/   

 

3.6 Opsomming

  1. Die tydperk van Middelnederlands (1150-1500 n.C.)

 

    1. Die Middeleeue

 

Carney 2008. ‘n Middelnederlandse teks vir die moderne Afrikaansklaskamer, bl. 126-135.

Jonckheere 1994. Die Lae Lande in perspektief – ʼn beknopte beeld van tien eeue Nederland en Vlaandere. (Hoofstuk 2, bl. 15-29.)

Van der Merwe, H.J.J.M. 1974. Die oerwortels van Afrikaans, bl. 30-33.

Versfeld 1962. Rondom die Middeleeue.

 

Bartlet (red.) 2015. De Middeleeuwen: Kunst, Cultuur, en het Dagelijks Leven.

Bejczy 2004. Een kennismaking met die middeleeuwse wereld.

Blockmans & Hoppenbrouwers 2002. Eeuwen des onderscheids. Een geschiedenis van middeleeuws Europa.

De Boer 1989. Middeleeuwen. 

De Boer e.a. 1989. De Middeleeuwen. 

De Boer e.a. 1992. De Middeleeuwen, 300 tot 1500.

Hagerman 2001. Het Dagelijks Leven In De Middeleeuwen. De wereld van boeren, burgers, ridders en monniken.

Jansen, H.P.H. 1991. Geschiedenis van de Middeleeuwen.

Meens & Van Rhijn (reds.) 2015. Cultuurgeschiedenis van de Middeleeuwen. Beeldvorming en Perspectieven.

Pernoud 1992. De Middeleeuwen. Een herwaardering. 

Raedts 2012. De ontdekking van de Middeleeuwen. Geschiedenis van een illusie.

Ruijsendaal 1991. Letterkonst. Het klassieke grammaticamodel en de oudste Nederlandse grammatica’s. (Hoofstuk 3.)

Tang 2012. Een kleine geschiedenis van de Middeleeuwen. 

Teunis & Van Tongerloo 1986. Middeleeuwen: tussen Erasmus en heden. 

Verwey, G. 1983. Geschiedenis van Nederland, bl. 110-236.

 

De Vooys 1975. Geschiedenis van de Nederlandse Taal. (Hoofstuk II, bl. 33-58.)

Feitsma 1993. Taal en macht in die Friese Middeleeuwen, bl. 64-78.

Hogenelst & Van Oostrom 1995. Handgeschreven wêreld. Nederlandse literatuur en cultuur in de middeleeuwen.

Janssens & Marynissen 2005. Het Nederlands vroeger en nu.

Knuttel & Verkruisen 1940. Ridderverhalen uit de Middeleeuwen.

Mooijaart & Van der Wal 2011. Nederlands: van Middeleeuwen tot Gouden Eeuw, bl. 13-15.

Te Winkel 1922. Geschiedenis der Nederlandsche letterkunde van Middeleeuwen en Rederijkerstijd. 

Van Bree 2014b. Leerboek voor de Historische Grammatica van het Nederlands: Deel 1 – Gotische grammatica. Inleiding. Klankleer. (Hoofstuk 14.)

Van der Horst & Marschall 1989. Korte Geschiedenis van de Nederlandse taal.

Van der Sijs & Willemyns 2009. Het verhaal van Nederlands. Een geschiedenis van twaalf eeuwen (Hoofstuk 8, bl. 175-205.)

Verdam 1923. Uit de Geschiedenis der Nederlandsche Taal. (Hoofstuk V, bl. 55-68.)

 

Bauer 2010. The History of the Medieval World: From the Conversion of Constantine to the First Crusade. 

Cohen, J.J. 2001. The Postcolonial Middle Ages. 

Colish 1997. Medieval Foundations of the Western Intellectual Tradition 400–1400. 

Collins 1999. Early Medieval Europe: 300–1000. 

Columbia Encyclopedia 2008. Middle Ages.

Holmes, G. 1998. The Oxford Illustrated History of Medieval Europe. 

Jones, T. 2004. Medieval Lives. 

Keen 1988 [1968]. The Pelican History of Medieval Europe. 

Loyn (ed.) 1991. The Middle Ages: A Concise Encyclopedia. 

Scala & Federico 2009. The post-historical Middle Ages.

Strayer 1970. The Middle Ages, 395-1500. 

 

Stegeman 2014. Handbuch Niederländisch: Sprache und Sprachkultur von den Anfängen bis 1800. (Hoofstuk 4, bl. 131-230.)

 

Internetskakels

 

Britannica 2013. Middle Ages. http://global.britannica.com

IEMA 2011. The International Encyclopaedia for the Middle Ages Online. http://www.cmrs.ucla.edu/publications/iema.html 

Wikipedia 2013ii. Middeleeuwen. 

Wikipedia 2013 (41). Middle Ages.

Wikipedia 2013 (42). Portal: Middle Ages

Wikipedia 2013jj. Middeleeuwse literatuur. 

Wikipedia 2013kk. Renaissance. 

Wikipedia 2013 (40). Geschiedenis van het Nederlands.

Wikipedia 2013 (37). Middelnederlands. 

 

https://middelnederlands.nl/ – “een naslagwerk vooral voor de dialectvariatie in de dertiende, de veertiende en de vijftiende eeuw – gedocumenteerd in de vorm van honderden kaarten die aangeven hoe woorden in officiële documenten gespeld werden.” (https://www.neerlandistiek.nl/2020/04/middelnederlands-nl/) 

 

Ook die aanlyn oorsig oor die geskiedenis van Nederlands www.literatuurgeschiedenis.nl/   

 

    1. Groter beskikbaarheid van bronne

 

Daniëls, W. 2005. Spraakmakend Nederlands. (Hoofstuk 5.)

De Vooys 1975. Geschiedenis van de Nederlandse Taal. (Hoofstuk II, bl. 33-58.)

Ghesquière 2005. Literaire Verbeelding – een geschiedenis van de Europese literatuur tot 1750. 

Jansen-Sieben e.a. (reds.) 2000. Medioneerlandistiek. Een inleiding tot de Middelnederlandse letterkunde. 

Janssens, J. 2011. Spiegel van de middeleeuwen. In woord en beeld. 

Janssens & Marynissen 2005. Het Nederlands vroeger en nu.

Knuttel & Verkruisen 1940. Ridderverhalen uit de Middeleeuwen.

Lodewick e.a. 1984. Literatuur – geschiedenis en bloemlezing. 

Mooijaart & Van der Wal 2011. Nederlands: van Middeleeuwen tot Gouden Eeuw, bl. 13-15. (Reekse tekste – bl. 123 e.v.)

Pleij 2007. Het gevleugelde woord. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur, deel II: van 1400 tot 1560.

Roks 2011. Oude schrift in Limburg. Les- & oefenboek voor het leren lezen van oude handschriften. (Tekste van 12de – 19de eeu.)

Te Winkel 1922. Geschiedenis der Nederlandsche letterkunde van Middeleeuwen en Rederijkerstijd. 

Van der Sijs & Willemyns 2009. Het verhaal van Nederlands. Een geschiedenis van twaalf eeuwen (Hoofstuk 8, bl. 175-205.)

Van Oostrom 1987. Het woord van eer; literatuur aan het Hollandse hof omstreeks 1400. 

Van Oostrom 1997. Van toen en nu en straks. De studie van de Middelnederlandse letterkunde, bl. 55-70.

Van Oostrom 2006. Stemmen op schrift. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur vanaf het begin tot 1300. 

Van Oostrom 2013. Wereld in woorden. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1300-1400. 

Verdam 1923. Uit de Geschiedenis der Nederlandsche Taal. (Hoofstuk V, bl. 55-68.)

Verwijs & Verdam 1998. Middelnederlands. Woordenboek en teksten, CD-ROM. 

Willemyns 2013. Dutch. Biography of a language. (Hoofstuk 3, bl. 48-77.)

 

Internetskakels

 

Wikipedia 2013jj. Middeleeuwse literatuur.

Wikipedia 2013kkk. Middelnederlandsch Woordenboek.

Wikipedia 2013 (40). Geschiedenis van het Nederlands.

Wikipedia 2013 (37). Middelnederlands. 

 

Ook die aanlyn oorsig oor die geskiedenis van Nederlands www.literatuurgeschiedenis.nl/   

DBNL – Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren: http://www.dbnl.org/ 

 

Vgl. ook: https://moocmnl.kantl.be/ oor ʼn verskeidenheid Middelnederlandse bronne: MOOC Middelnederlands. (ʼn Uiters nuttige bron.) 

  • Oor die gebruik van leuentaal en taal wat belaster in die Middeleeue

 

Veldhuizen 2014. De ongetemde tong. Opvattingne over zondige, onvertogen en misdadige woorden in het Midelnederlans 1300-1500.

 

    1. Middelnederlandse bronne
      1. Limburgs

 

De Vooys 1975. Geschiedenis van de Nederlandse Taal. (Hoofstuk I, bl. 33-39.)

Hogenelst & Van Oostrom 1995. Handgeschreven wereld; Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen. 

Janssens, J. 2007. In de schaduw van de keizer. Hendrik van Veldeke en zijn tijd (1130-1230). 

Jongen 1994. Sint Servaas tussen feit en fictie. Hendrik van Veldeke en de hagiografische traditie, bl. 290-296.

Kaashoek 1990. Nederlandse literatuur van A tot Z.

Knuttel & Verkruisen 1940. Ridderverhalen uit de Middeleeuwen.

Pleij 2007. Het gevleugelde woord. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur, deel II: van 1400 tot 1560.

Van Es & Lieftinck (reds.) 1976. Sint Servaeslegende. In Dutschen dichtede dit Heynrijck die van Veldeken was geboren. 

Van Oostrom 2006. Stemmen op schrift. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur vanaf het begin tot 1300. 

Van Veldeke 1993. Servaaslegende. 

 

Internetskakels

 

Wikipedia 2013 (43). Hagiografie.  

Wikipedia 2013 (44). Servaas van Maastricht.

Wikipedia 2013 (45). Hendrik van Veldeke.

 

DBNL – Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren: http://www.dbnl.org/ 

Ook die aanlyn oorsig oor die geskiedenis van Nederlands www.literatuurgeschiedenis.nl/

Vergelyk ook die toepaslike dele in die aanlyn bron: Nederlandse Literatuurgeschiedenis in 90 Hoofstukken –  http://www.literatuurgeschiedenis.nl/ 

Vgl. ook: https://moocmnl.kantl.be/ oor ʼn verskeidenheid Middelnederlandse bronne: MOOC Middelnederlands. (ʼn Uiters nuttige bron.) 

 

      1. Vlaams 

 

Burm & Van der Merwe 1978. Van den Vos Reynaerde. Uitgegee na die Comburgsche handskrif.

 

De Vooys 1975. Geschiedenis van de Nederlandse Taal. (Hoofstuk I, bl. 33-39.)

Faems & Hogenbirk (reds.) 2012. Een andre tale. Tendensen in de Middelnederlandse late ridderepiek.

Hagen 1999. O Schone Moedertaal. Lofzangen op het Nederlands 1500-2000.

Hogenelst & Van Oostrom 1995. Handgeschreven wereld; Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen. 

Janssens, J. 2011. Spiegel van de middeleeuwen. In woord en beeld. 

Kaashoek 1990. Nederlandse literatuur van A tot Z. 

Van der Horst, J.M. 1994. Over de geschiedenis van het Nederlands, bl. 170-173.

Van Oostrom 2006. Stemmen op schrift. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur vanaf het begin tot 1300. 

 

Willemyns 2013. Dutch. Biography of a language. (Hoofstuk 3, bl. 53-63.)

 

Internetskakels

 

Wikipedia 2013jj. Middeleeuwse literatuur.

 

DBNL – Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren: http://www.dbnl.org/ 

Ook die aanlyn oorsig oor die geskiedenis van Nederlands www.literatuurgeschiedenis.nl/ 

Vgl. ook: https://moocmnl.kantl.be/ oor ʼn verskeidenheid Middelnederlandse bronne: MOOC Middelnederlands. (ʼn Uiters nuttige bron.) 

  • Oor Jacob van Maerlant

 

Die Biografisch Portaal van Nederland (BioPort) – http://www.biografischportaal.nl/

Janssens, J. 2011. Spiegel van de middeleeuwen. In woord en beeld. 

Janssens & Meuwese 1997. Jacob van Maerlant, Spieghel Historiael. De miniaturen uit het handschrift Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, KA XX.

Kaashoek 1990. Nederlandse literatuur van A tot Z.

Van Oostrom 1994. Jacob van Maerlant; Spiegel historiael. (Bloemlezing).

Van Oostrom 1996. Maerlants wereld. 

Van Oostrom 2013. Wereld in woorden. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1300-1400.

Van Oostrom & Biesheuwel (reds.) 1999. Jacob van Maerlant. 

Verwijs (red.) 1878. Jacob van Maerlant’s Naturen Bloemen. 

Westgeest 2006. De natuur in beeld. Middeleeuwse mensen, dieren, planten en stenen in geïllustreerde handschriften van Jacob van Maerlants “Der naturen bloemen”.

 

Internetskakel

 

Wikipedia 2013 (48). Jacob van Maerlant.

  • Oor Karel ende Elegast

 

Kaashoek 1990. Nederlandse literatuur van A tot Z.

Le Roux & Venter 1980. Karel ende Elegast.

Van der Elst e.a. (reds.) 1988. Momente in die Nederlandse letterkunde, bl. 50-53.

Van Oostrom 2013. Wereld in woorden. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1300-1400.

 

Internetskakel

 

Wikipedia 2013 (49). Karel ende Elegast.

Vgl. ook: https://moocmnl.kantl.be/ oor ʼn verskeidenheid Middelnederlandse bronne: MOOC Middelnederlands

  • Oor Van den Vos Reinaerde

 

Brink, P.A.M. 1950. Jakkalsstreke. ʼn Vrye vertaling van ‘Reienaart de Vos’.

Carney 2008. ‘n Middelnederlandse teks vir die moderne Afrikaansklaskamer, bl. 126-135.

Eitemal 1981. Reinaard, die jakkals. ʼn Afrikaanse diere-epos. 

Smuts, R. 1995. Van den vos Reinaerde op Afrikaanse bodem, bl. 76-85.

Van der Elst e.a. (reds.) 1988. Momente in die Nederlandse letterkunde, bl. 70-83.

Van Rensburg, F.I.J. 1983. Van Vlaamse vos tot Afrikaanse jakkals: verafrikaansing van die Reinaert.

 

Bloemhoff & Streekstra 2015. Basisboek Historische Taalkunde van het Nederlands, bl. 246-248. 

Botha, J.P. 1910. Reinaert, de Jakkals.

Janssens, J. 2011. Spiegel van de middeleeuwen. In woord en beeld. 

Kaashoek 1990. Nederlandse literatuur van A tot Z. 

Legendre & Broens 2010. Reynaert de vos. 

Lulofs 1983. Van den vos Reynaerde.

Malfliet 2010. Van den vos Reynaerde: de feiten.

Slings (red.) 1999. Reinaert de Vos.

Zemel 2015. De dichter en de vos: Willem en Reynaert, bl. 41-63.

 

Bouwman & Besamusca (eds.) 2009. Of Reynaert the Fox. Text and Facing Translation of the Middle Dutch Beast Epic.

Plei 1996. Reynard the Fox. The Triumph of the Individual in a Beast Epic.

 

Van Cauteren, K.; R. van Daele & P. Bernauw 2018. Reynaert de Vos door Willem die Madocke maeckte. Met illustraties van Joris Snaet. Antwerpen: Kanselarij Phoebus Foundation vzw.

Vgl. ook: https://moocmnl.kantl.be/ oor ʼn verskeidenheid Middelnederlandse bronne: MOOC Middelnederlands. 

 

Internetskakel

 

Wikipedia 2013 (50). Van den vos Reynaerde. 

 

      1. Brabants 

 

Jonckheere & Conradie 1992. Mariken van Nieumeghen. (Afrikaanse bespreking van die teks en voorsien van taalkundige aantekeninge.)

Van der Elst e.a. (reds.) 1988. Momente in die Nederlandse letterkunde.

 

De Vooys 1975. Geschiedenis van de Nederlandse Taal. (Hoofstuk I, bl. 33-39.)

Kaashoek 1990. Nederlandse literatuur van A tot Z.

Knuttel & Verkruisen 1940. Ridderverhalen uit de Middeleeuwen.

Van Oostrom 2013. Wereld in woorden. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1300-1400.

 

Willemyns 2013. Dutch. Biography of a language. (Hoofstuk 3, bl. 53-63.)

 

Internetskakels

 

Wikipedia 2013jj. Middeleeuwse literatuur.

DBNL – Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren: http://www.dbnl.org/ 

Ook die aanlyn oorsig oor die geskiedenis van Nederlands www.literatuurgeschiedenis.nl/   

  • Die Beatrijs

 

Kaashoek 1990. Nederlandse literatuur van A tot Z. 

Schoonees 1939. Beatrys, ‘n middeleeuse juweel.

Schutte & De Klerk (reds.) 1991. Beatrijs. 

Van der Elst e.a. (reds.) 1988. Momente in die Nederlandse letterkunde, bl. 58-69.

Van Oostendorp 2013. Beatrijs: wie of wat?

 

Lulofs 1963. Beatrijs. 

Van Kalmhout e.a. 2013. Beatrijs de wereld in. Vertalingen en bewerkingen van het Middelnederlandse verhaal.

Van Oostrom 1992. Aanvaard dit werk; over Middelnederlandse auteurs en hun publiek. 

Van Oostrom 2006. Stemmen op schrift. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur vanaf het begin tot 1300. 

Van Oostrom 2013. Wereld in woorden. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1300-1400.

 

Internetskakel

 

Wikipedia 2013 (46). Beatrijs.

 

https://www.kb.nl/themas/middeleeuwen/beatrijs

Video oor ‘1374 Beatrijs’: https://www.youtube.com/watch?v=dk038QS0rPo 

 

Vgl. ook: https://moocmnl.kantl.be/ oor ʼn verskeidenheid Middelnederlandse bronne: MOOC Middelnederlands. 

  • Oor Beatrijs van Nasaret

 

Van Oostrom 1992. Aanvaard dit werk; over Middelnederlandse auteurs en hun publiek. 

Van Oostrom 2006. Stemmen op schrift. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur vanaf het begin tot 1300. 

Van Oostrom 2013. Wereld in woorden. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1300-1400.

 

Internetskakel

 

Wikipedia 2013 (52). Beatrijs van Nazaret.

Vgl. ook: https://moocmnl.kantl.be/ oor ʼn verskeidenheid Middelnederlandse bronne: MOOC Middelnederlands

 

  • Hadewijch

 

Mommaers 1989. Hadewijch. Schrijfster, begijn, mystica.

Van Oostrom 1992. Aanvaard dit werk; over Middelnederlandse auteurs en hun publiek. 

Van Oostrom 2006. Stemmen op schrift. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur vanaf het begin tot 1300. 

 

Internetskakel

 

Wikipedia 2013 (47). Hadewijch (schrijfster).

Vgl. ook: https://moocmnl.kantl.be/ oor ʼn verskeidenheid Middelnederlandse bronne: MOOC Middelnederlands

  • Vanden levene ons Heren

 

Besamusca 2013. Nieuw ontdekte fragmenten van Van den levene ons Heren, bl. 234-249.

Van Oostrom 1992. Aanvaard dit werk; over Middelnederlandse auteurs en hun publiek. 

Van Oostrom 2006. Stemmen op schrift. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur vanaf het begin tot 1300. 

Van Oostrom 2013. Wereld in woorden. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1300-1400.

Van der Bilt (red.) 1928. Van den levene ons Heren: fragmenten. http://www.dbnl.org/tekst/_lev001efbi01_01/ 

 

Internetskakel

 

Wikipedia 2013 (51). Van den levene ons Heren. 

  • Mariken van Nieumeghen

 

Van der Elst e.a. (reds.) 1988. Momente in die Nederlandse letterkunde, bl. 120-130.

 

Davidson, C. e.a. (eds.) 2016. Mary of Nemmegen. The ca.1518 Translation and the Middle Dutch Analogue, Mariken van Nieumeghen.

 

Internetskakels

 

Wikipedia 2013 (95). Mariken van Nieumeghen.

 

DBNL – Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren: http://www.dbnl.org/ 

Ook die aanlyn oorsig oor die geskiedenis van Nederlands www.literatuurgeschiedenis.nl/ Mariken van Nieumeghen.

 

      1. Hollands

 

De Vooys 1975. Geschiedenis van de Nederlandse Taal. (Hoofstuk I, bl. 33-39.)

Jansen-Sieben e.a. (reds.) 2000. Medioneerlandistiek. Een inleiding tot de Middelnederlandse letterkunde. 

Roks 2011. Oude schrift in Limburg. Les- & oefenboek voor het leren lezen van oude handschriften. (Tekste van 12de – 19de eeu.)

Van Oostrom 2006. Stemmen op schrift. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur vanaf het begin tot 1300. 

Willemyns 2013. Dutch. Biography of a language. (Hoofstuk 3, bl. 53-63.)

 

Internetskakels

 

Wikipedia 2013kkk. Middelnederlandsch Woordenboek.

 

DBNL – Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren: http://www.dbnl.org/ 

INL 1998. CD-ROM Middelnederlands. Woordeboeken en teksten. (http://www.inl.nl) (Bevat ’n besonder groot verskeidenheid bronne, onder andere Verwijs & Verdam 1998. Middelnederlands.)

 

    1. Die Middelnederlandse taal
      1. Algemene kenmerke van Middelnederlands

 

Janssens & Marynissen 2005. Het Nederlands vroeger en nu.

Overdiep 1946. Vormleer van het Middelnederlandsch der XIIIe eeuw. 

Van Bree 2014b. Leerboek voor de Historische Grammatica van het Nederlands: Deel 1 – Gotische grammatica. Inleiding. Klankleer. (Hoofstuk 13.)

Van den Toorn e.a. (reds.) 1997. Geschiedenis van de Nederlandse Taal. (Hoofstukke 3 en 4.)

Van der Sijs & Willemyns 2009. Het verhaal van Nederlands. Een geschiedenis van twaalf eeuwen (Hoofstuk 8, bl. 175-205.)

Van Loey 1947. Middelnederlands leerboek.

Van Loey 1967 [1948]. Middelnederlandse Spraakkunst, dele I en II.

Van Loey 1968. Inleiding tot de historische klankleer van het Nederlands. 

Van Loey & Schönfeld 1954. Schönfeld’s Historische Grammatica van het Nederlands. Klankleer, vormleer [en] woordvorming.

Verdam 1923. Uit de Geschiedenis der Nederlandsche Taal. (Hoofstuk V, bl. 55-68.)

 

Donaldson 1983. Dutch. A linguistic history of Holland and Belgium. (Hoofstuk 10, bl. 93-98.) 

Willemyns 2013. Dutch. Biography of a language. (Hoofstuk 3, bl. 62-77.)

 

Internetskakels

 

Wikipedia 2013 (37). Middelnederlands. 

 

 

      1. Geografiese of dialektiese kenmerke
        1. Fonologiese verskille
        2. Morfologiese verskille
      2. Chronologiese kenmerke
        1. Woordgebruik
        2. Morfologiese veranderinge

 

De Vooys 1975. Geschiedenis van de Nederlandse Taal. (Hoofstuk II, bl. 45-47.)

Mooijaart 1992. Atlas van Vroegmiddelnederlandse taalvariante.

Van den Toorn e.a. (reds.) 1997. Geschiedenis van de Nederlandse Taal. (Hoofstuk 4, bl. 180-186.)

 

Willemyns 2013. Dutch. Biography of a language. (Hoofstuk 3, bl. 72-77.)

 

      1. Stylsoorte

 

De Vooys 1900. Middelnederlandsche legenden en exempelen. Bijdrage tot de kennis van de prozaliteratuur en het volksgeloof in de middeleeuwen.

Van Oostrom 2006. Stemmen op schrift. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur vanaf het begin tot 1300. 

Van Oostrom 2013. Wereld in woorden. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1300-1400.

 

Internetskakel

 

DBNL – Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren: http://www.dbnl.org/ 

Ook die aanlyn oorsig oor die geskiedenis van Nederlands www.literatuurgeschiedenis.nl/ 

 

        1. Dokumente
        2. Literêre tekste

 

  • Oor De jeeste van Walewein

 

Johnson 1992. Penninc and Pieter Vostaert, Roman van Walewein. (Oorspronklike Middelnederlandse teks en die Engelse vertaling daarvan.)

Schenkeveld-Van Der Dussen e.a. 1993. Nederlandse Literatuur, een geschiedenis, bl. 23-29.

Van Es 1957. De jeeste van Walewein en het schaakbord van Penninc en Pieter Vostaert: Arthur-epos uit het begin van de 13e eeuw. 

Van Oostrom 2006. Stemmen op schrift. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur vanaf het begin tot 1300, bl. 262-269.

 

Internetskakel

 

Wikipedia 2013 (54). Walewein en het schaakbord.

Die oorspronklike teks van hierdie epos is te vind op die webblad van die DBNL: http://www.dbnl.org/  

  • Oor ridderromans

 

Van der Elst e.a. (reds.) 1988. Momente in die Nederlandse letterkunde, bl. 46-57.

 

        1. Kerklike geskrifte 
        2. Godsdienstige volkslektuur
    2. Die invloed van Frans op Middelnederlands

 

Van der Sijs & Engelsman 2000. Nota bene: De invloed van het Latyn en Grieks op het Nederlands.

Van der Wal & Van Bree 2008. Geschiedenis van het Nederlands. (Hoofstuk 6, bl. 171-178.)

 

    1. Die taal van die Rederykers 

 

De Bruin, C.C. 1957. Verwijs’ bloemlezing uit de Middelnederlandse dichtkunst, 3 dele.

De Vooys 1975. Geschiedenis van de Nederlandse taal. (Hoofstuk II.)

Pleij 1984. De laatmiddeleeuwse rederijkersliteratuur als vroeg-humanistische overtuigingskunst.

Sterck 1928. Van Rederijkerskamer tot Muiderkring. 

Te Winkel 1901. Geschiedenis der Nederlandsche taal.

Te Winkel 1922. Geschiedenis der Nederlandsche letterkunde van Middeleeuwen en Rederijkerstijd. 

Van Oostrom 2013. Wereld in woorden. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1300-1400. 

Wielenga 2012. Geschiedenis van Nederland. Van de Opstand tot heden.

 

Willemyns 2013. Dutch. Biography of a language. (Hoofstuk 3, bl. 65-69.)

 

Van Bruane, A-L. & S. van Bouchaute 2017. Rederijkers, Kannenkijkers: Drinking and Drunkenness in the Sixteenth and Seventeenth-Century Low Countries. Early Modern Low Countries, 1 (1): 1-29. 

 

Internetskakels

 

Wikipedia 2013 (57). Gilde (beroepsgroep).

Wikipedia 2013 (58). Retorica.

Wikipedia 2014 (130). Rederijker.

 

Vergelyk ook http://neon.niederlandistik.fu-berlin.de/nl/nedling/taalgeschiedenis/rederijkers/ oor “De rederijkers en hun invloed op het Nederlands”.

 

    1. Opsomming 
  2. Samevatting